Persvrijheid belicht - Vrije journalistiek als fundament van democratie

Een democratie functioneert pas goed als journalisten beschikken over een grote mate van vrijheid. Dat is geen vanzelfsprekendheid: niet in Nederland of elders ter wereld. Voor persvrijheid moet je op de bres. In deze serie van het Instituut voor Beeld & Geluid passeren incidenten en bewegingen die knagen aan die persvrijheid. Welke kaders zijn er om die beschermen: juridisch, politiek en vanuit de beroepsgroep zelf? Luister naar hoe journalisten, wetenschappers en mediamakers die gebukt gaan onder pressie het belang van vrije journalistiek schetsen.

Deze productie in drie delen van Beeld & Geluid is tot stand gekomen ter gelegenheid van de Haagse Vrijheidsweken 2024 en de Dag van de Persvrijheid, 3 mei. De presentatie is in handen van Merel Wielaert. Voor de productie is samengewerkt met de Nederlandse Vereniging van Journalisten, het Persvrijheidsfonds, NDP Nieuwsmedia en Justice & Peace Nederland.



1 De Persvrijheidsmonitor



De jaarlijkse Persvrijheidsmonitor geeft een actueel overzicht van de ontwikkelingen op het gebied van de persvrijheid in Nederland. De database van de monitor wordt voortdurend aangevuld met nieuwe concrete voorvallen. De nieuwe Persvrijheidsmonitor wordt jaarlijks gepresenteerd op 3 mei, de Dag van de Persvrijheid.



Met Tarlach McGonagle (Senior lecturer & researcher at Institute for Information Law (IViR), University of Amsterdam), co-auteur van de Persvrijheidsmonitor, en Shirley Haasnoot, freelance journalist en correspondent van Reporters Without Borders. Het gesprek gaat over recente ontwikkelingen op het gebied van een vrije pers.



2 De vrijheid van cartoonisten en muurschilders



Met de cartoonisten Emanuele del Rosso (European Cartoon Award) en Tjeerd Royaards (The Cartoon Movement) en de Philippijnse activistische muurschilder A.G.. Makers van politieke cartoons werken op het scherpst van de snede. Ze krijgen te maken met kritiek en bedreigingen en soms worden ze zelfs vervolgd. Wat motiveert ze en wat willen ze bereiken? Wat is de kracht van de visuele grap? Waar worden makers mee geconfronteerd? Is het voor muurschilders anders dan voor cartoonisten?



3 Persvrijheidslezing 2024



De jaarlijkse Persvrijheidslezing is in 2024 een gesprek met John Morijn, bijzonder hoogleraar recht en politiek in de internationale betrekkingen - Rijksuniversiteit Groningen en Fellow in Law and Public Policy and Visiting Professor in International and Public Affairs - Princeton University. Morijn gaat in op de bedreiging van de rechtstaat door recente politieke ontwikkelingen in Polen, Hongarije en India en hoe die zich weerspiegelen in media-instituties en in de vrijheid van de pers.